مشاوره و یادگیری درسی

مشاوره و یادگیری درسی

مشاوره و یادگیری درسی

مشاوره و یادگیری درسی

مطالعه غیردرسی چطور به موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان منجر می‌شود؟

برای آن‌هایی که عاشق مطالعه هستند، هیچ‌چیز سخت‌تر از نشستن در اتاق انتظار بدون اینکه مطلبی برای خواندن داشته باشند نیست؛ خواه کتاب باشد یا مجله‌ای زرد یا حتی برچسب روی شامپو!

من به‌عنوان یک معلم و یک مادر به دنبال نهادینه کردنِ عادتِ خواندن در دانش‌آموزان هستم، به حدی که این عادت مانند جویدن ناخن یا بازی کردن با خودکار سر جلسه امتحان، تبدیل به وسواس و عادتی غیرقابل ترک شود! می‌خواهم دانش‌آموزان به همان دلیلی بخوانند که جرج مالوری به اورست صعود می‌کرد: «برای اینکه آنجاست!»

فواید مطالعه غیردرسی

انجمن کتابخانه‌های آمریکا بین عادت مطالعه روزانه و عملکرد کلی دانش‌آموزان ارتباط معناداری یافته است. این انجمن چکیده تحقیقات صورت گرفته را به‌صورت زیر خلاصه کرده است:

  • 1. دانش‌آموزانی که مطالعه غیردرسی دارند به خواننده‌های قهاری بدل می‌شوند و در آزمون‌ها نمره بالاتری کسب می‌کنند و نسبت به آن‌هایی که نمی‌خوانند در همه زمینه‌ها دانش بیشتری دارند.

  • 2. نمره آزمون توانایی خواندن دانش‌آموزان ابتدایی با میزان مطالعه غیردرسی آن‌ها رابطه مستقیم دارد.

  • 3. تحقیقات متعددی نشان داده است که حتی میزان اندکی مطالعه غیردرسی توانایی خواندن، دامنه لغات، تلفظ، فهم دستور زبان و دانش و اطلاعات دانش‌آموزان ابتدایی و راهنمایی را افزایش می‌دهد.

نکته کلیدی در این مطالعات، داوطلبانه بودن آن است و دانش‌آموزان خودشان به دنبال کتاب می‌گردند و خود قصد مطالعه می‌کنند.

مطالعه در سنین پایین باعث شکل‌گیری توقعی در کودکان می‌شود که مطالعه بخشی اساسی از زندگی روزانه است. بنابراین خانواده‌های کودکان مهدکودکی، پیش‌دبستانی و دبستانی بهتر است ساعات خاصی را به مطالعه اختصاص دهند و برای فرزندشان داستان بخوانند و یا آن‌ها را تشویق به خواندن در کتابخانه یا خانه کنند.

بهتر است با بزرگ‌تر شدن دانش‌آموزان، آن‌ها را تشویق کنیم که خودشان کتاب‌های خود را انتخاب کنند (با نظارت معلم یا والدین) تا در آینده در برگزیدن از میان تعداد بی‌شمار کتاب‌های در دسترس به مشکل دچار نشوند.

سرانه مطالعه رو به کاهش است!

تحقیقی که در سال 2007 صورت گرفت نشان داد سرانه مطالعه در آمریکا کاهش یافته است. در دوره‌ای ده‌ساله از 1992 تا 2002، سرانه مطالعه غیردرسی بزرگ‌سالان حدود 7 درصد و این سرانه برای دانش‌آموزان حدود 5 درصد کاهش یافته است. باتوجه به روند جهانی غلبه شبکه‌های اجتماعی و دستگاه‌های هوشمند و همچنین آمارهای منتشر شده از وضعیت نابسامان سرانه مطالعه در کشور خودمان، وجود چنین کاهشی در ایران نیز دور از انتظار نیست.

نظریه‌های بسیاری برای تفسیر این کاهش ارائه شده است که بیشتر بر جایگزین شدن مطالعه با تماشای تلویزیون و دیگر سرگرمی‌ها اشاره دارند. چنین کاهشی در سرانه مطالعه تبعات سنگینی دارد. معلمان برای اصلاح این مشکل تکالیف خواندنی به دانش‌آموزان محول کردند و با عدم تمایل آن‌ها مواجه شدند.

معلمان چطور می‌توانند مطالعه مستقل را ترویج کنند؟

من به‌عنوان یک معلم از مقاومت دانش‌آموزان در برابر انجام تکالیف آگاه هستم و امیدوارم که آن‌ها خودخواسته عادت مطالعه روزانه را در خود پرورش دهند. تحقیقات بسیاری به تأثیرات مثبت 20 تا 60 دقیقه مطالعه روزانه اشاره کرده است.

زمان‌های گزارش‌شده در این تحقیقات متفاوت‌اند و از 15 تا 20 دقیقه گرفته تا 45 دقیقه و بیشتر متغیرند. صرف‌نظر از زمان گزارش‌شده، تمامی تحقیقات متفق‌القول بر اثرات مثبت مطالعه مستقل صحه گذاشته‌اند.

ازآنجایی‌که معلمان تأثیر قابل‌توجهی بر عادت‌ها و عملکرد دانش‌آموزانشان می‌گذارند، می‌توانند با بالا بردن سطح توقعاتشان از دانش‌آموزان، به افزایش زمان مطالعه دانش‌آموزان منجر شوند. من اول هر هفته از دانش‌آموزانم می‌پرسم که آخر هفته چه خوانده‌اند که معمولاً بحث سازنده‌ای راجع به مقالات روزنامه‌ها و کتاب‌ها بالا می‌گیرد. من هیچ‌وقت از پیشنهاد دادن کتاب‌هایی که خوانده‌ام به دانش‌آموزانم اجتناب نمی‌کنم و پیشنهادهای آن‌ها را هم بررسی می‌کنم.

معلم پسرم هم دقیقاً چنین توقعی از دانش‌آموزانش دارد و آن‌ها را تشویق می‌کند تاریخچه‌ای از آنچه می‌خوانند را ثبت کنند و خلاصه بردارند تا بعدها بتوانند وضعیت خود را بررسی کنند. معلم دخترم از دانش‌آموزانش خواسته در وبلاگی از آنچه می‌خوانند مطلب بنویسند و به آن‌ها جایزه‌های جالبی می‌دهد.

جایزه‌ها انگیزه و رقابت را میان همکلاسی‌ها افزایش می‌دهد و مطالب وبلاگ کنجکاوی دیگر دانش‌آموزان را برمی‌انگیزد. صرف‌نظر از روش اجرای این موارد، سازوکار کلی یکسان است: ما معلمان انتظار مطالعه بیشتری از دانش‌آموزانمان داریم و زمانی که چنین کنند از موافقت و تحسین ما برخوردار می‌شوند.

منبع:

قلم چی


تاثیر مطالعه

هرسالی که سر می‌رسد، آمار مطالعه بیشتر سقوط می‌کند. یکی از مراکز تحقیقاتی آمریکا اعلام کرده است که در سال گذشته حدود یک‌چهارم از بزرگ‌سالان آمریکایی حتی یک کتاب هم نخوانده‌اند. خانواده‌ها کمتر از گذشته کتاب می‌خرند و کارفرما‌ها از سطح رو به افول سواد مطالعاتی و مکاتبه‌ای کارکنانشان گله‌مندند. خلاصه اینکه مشکل سواد داریم!

خب اینکه مردم مطالعه کنند به چه درد می‌خورد؟ مطالعه بیشتر از آن چیزی است که دانش‌آموزان مجبورند در مدرسه انجام دهند و فعالیتی عمیق‌تر از تماشای تلویزیون است. هر چه بیشتر در خصوص مطالعه و کتاب‌خوانان تحقیق می‌کنیم بیشتر درباره فواید شناختی و اجتماعی آن آگاه می‌شویم.

افراد کتاب‌خوان معمولاً:

بهتر می‌خوانند: حتماً با خود می‌گویید نه بابا! خب این برتری چندان دور از ذهن نیست ولی توانایی بهتر خواندن، مطالعه را لذت‌بخش‌تر می‌کند. هرچه بیشتر بخوانید بیشتر در خواندن پیشرفت می‌کنید!

دانشی کاربردی کسب می‌کنند: می‌توانند بفهمند کاربراتور چیست، چه مواد شیمیایی‌ای سرطان‌زاست، با این نرخ تورم، چه نسبتی از رهن و اجاره بیشتر می‌صرفد، شکستن قولنج مشکل‌زاست یا خیر و چه میوه‌هایی بیشترین ویتامین سی را دارند.

باهوش‌تر به نظر می‌رسند: کتاب‌خوانان دامنه لغات بزرگ‌تری دارند، از دانش عمومی گسترده‌تری برخوردارند و به ساختارهای زبانی بیشتری مسلط‌اند که باعث می‌شود در برخوردهای روزمره و گفت‌وشنود زیرک‌تر به نظر برسند. برای مثال لغاتی همچون مستشفی المجانین، خفض جناح، دستاورنجن و مُعَکَّن در ادبیات امروزه به گوش کمتر کسی خورده است و استفاده از آن‌ها خالی از لطف نیست.

مغزشان بهتر کار می‌کند: ضخامت کورتکس مغز کتاب‌خوانان (آن بخش از مغز که وظیفه تفکرات سطح بالا را به عهده دارد) بیشتر از افراد معمولی است که توانایی شناختی بیشتری را سبب می‌شود و مقاومت بیشتری را در برابر آسیب‌ها و مصدومیت‌های نورولوژیکی فراهم می‌آورد و در کوتاه‌مدت زوال عقل را کند می‌کند. در یک کلام، مطالعه توانایی‌های شناختی را در طول زندگی افزایش می‌دهد.

بهتر همدلی می‌کنند: نتایج تحقیقات جدیدی که در این زمینه انجام شده است حاکی از توانایی بیشتر افراد کتاب‌خوان (خصوصاً آن‌هایی که رمان‌های درست‌وحسابی می‌خوانند) در درک و همدلی با افراد دیگر است. شاید دلیلش این باشد که داستان‌های خوب مار را به عمق تجربیات و افکار و احساسات شخصیت‌های دیگر می‌برد؛ افرادی که هیچ شباهتی با ما ندارند. چنین تغییری در نظرگاه، انتظارات و پیش‌فرض‌هایمان را به چالش می‌کشد و از تعصبات و قضاوت‌گری‌هایمان می‌کاهد.

زندگی بهتر و سازنده‌تری دارند: سازمان‌های مردم نهادی که بر افزایش سطح سواد تمرکز دارند، در زندگی افرادی که سواد خواندن و نوشتن پیداکرده‌اند تغییراتی مشاهده کرده‌اند. این مهارت تنها بر خودشان تأثیر نگذاشته و خانواده و جامعه‌شان را نیز متأثر کرده است. آن‌ها می‌توانند رأی بدهند، در انجام تکالیف مدرسه به کودکانشان کمک کنند و با معلمان آن‌ها تعامل بهتری داشته باشند. آن‌ها فرزندان کمتری به دنیا آورده‌اند و کودکان سالم‌تری را پرورش داده‌اند. کشاورزان اکنون از اطلاعات مکتوب برای کاشت، داشت و برداشت مطلوب و بهینه استفاده می‌کنند. افراد باسواد نیز فرصت‌های کاری و مالی بهتری خواهند یافت. شهروندان باسواد، متفکرترند و می‌توانند بر پایه اطلاعات درست‌وحسابی و معتبر و نه حرف مردم تصمیم‌گیری کنند.

بنابراین مطالعه فواید بسیاری دارد که زندگی را کاملاً تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر کسی را می‌شناسید که سواد درست‌وحسابی ندارد، حتماً تشویقش کنید که خواندن و نوشتن را فرابگیرد و اگر خودتان وقت چندانی را صرف مطالعه نمی‌کنید و در سال گذشته حتی یک کتاب را هم به انتها نرسانده‌اید، شروع به مطالعه کنید. کتابی را پیدا کنید که متنش برایتان جذاب باشد و قطر ترسناکی هم نداشته باشد. از همین امروز شروع کنید.


منبع:قلم چی


بهترین زمان مطالعه برای کنکوری‌ها چه ساعتی است؟

هر کدام از زمان‌های مطالعه طرفداران خود را دارند و در مورد مزایای زمانی که برای مطالعه ترجیح می‌دهند توضیح می‌دهند و سعی می‌کنند شما را متقاعد کنند که چرا انتخاب آنها درست است. در این مطلب می خواهیم بررسی کنیم بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها چه زمانی است؟

هر کسی فکر می‌کند می‌داند بهترین ساعت مطالعه چه وقت است اما واقعیت این است که آدمها با هم متفاوتند و از نظر علمی هیچ کسی در این بحث برنده نیست! عده‌ای از افراد شب‌ها بهتر مطالعه می‌‌کنند در حالیکه برای عده‌ای دیگر بهترین زمان مطالعه صبح یا بعد ازظهر است.

افزایش تمرکز و دقت

بر اساس دلایل عینی تحقیقاتی انجام داده‌ایم و سعی می‌کنیم جواب سوال شما را بدهیم که؛ بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها چه زمانهایی می‌تواند باشد.

فواید مطالعه در طول روز

بعد از یک خواب خوب شبانه شما انرژی بیشتری دارید، ذهن‌تان آماده‌ی جذب اطلاعات جدید است و بهتر می‌توانید تمرکز کنید. ساختار جامعه طوری است که در طول روز فعال باشیم و شب بخوابیم، بنابراین با تابعیت از این الگو فواید انکارناپذیری نصیب‌مان خواهد شد مانند امکان مراجعه به کتابخانه یا کتابفروشی.

بیشتر افراد در طول روز در دسترس هستند پس اگر سوالی داشته باشیم در طول روز راحت‌تر می‌توانیم با دوستان یا معلم‌ها و اساتید ارتباط برقرار کنیم. نور طبیعی برای چشمها بهتر است. نور مصنوعی چشمهای ما را آزرده می‌کند و می‌تواند بر ریتم طبیعی بدن ما اثر بگذارد.

مضرات مطالعه در طول روز

و اما مضرات مطالعه در روز چیست؟ هر زمانی از روز چیزی ممکن است حواس شما را پرت کند و یک نقطه ضعف دیگر مطالعه در طول روز این است که اگر در طول شب به اندازه کافی نخوابیده باشید، صبح روز بعد حس و حال خوبی نخواهید داشت.

فواید مطالعه در طول شب

طی روز افراد پیرامون ما فعال‌ترند و سر و صداها بیشتر است اما در شب این تنها شما هستید و شب زنده‌دارهای دیگر! بنابراین می‌توانید در سکوت و آرامش به مطالعه بپردازید. اگر خوش شانس باشید و در نزدیکی شما یک کتابخانه باشد که تا دیروقت باز است پس می‌‌توانید از محیط کاملا ساکت و خلوت کتابخانه برای مطالعه استفاده کنید.

افزایش تمرکز

در شب چیزهای بسیار کمتری وجود دارد که حواس شما را پرت کند. بیشتر دوستان‌تان خوابیده‌اند و شبکه‌های اجتماعی‌تان نیز فعالیت کمتری دارند. این که می‌گویند همه چیز در شب متفاوت به نظر می‌رسد درست است.

شب می‌تواند خلاقیت شما را بالا ببرد و کمک‌تان کند دریافت متفاوتی از دنیا داشته باشید. شاید بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها این ساعت باشد البته برای برخی افراد. اگر عادت دارید شب‌ها مطالعه کنید پس نکات زیر را بخوانید تا از زمان مطالعه‌ خود بیشترین بهره را ببرید:

الگوی منظمی برای مطالعه داشته باشید

اگر تصمیم‌تان این است که شبها مطالعه کنید پس پراکنده این کار را انجام ندهید، یعنی این طور نباشد که گاهی شبها مطالعه کنید و گاهی روزها. الگوی منظمی در نظر بگیرید تا بدن شما هم به آن عادت کند و بتوانید بهترین عملکرد ممکن را در مطالعه داشته باشید. اگر چند روز، روزها مطالعه کنید و چند روز شبها، بدن‌تان گیج می‌شود! یکی را انتخاب کنید و به همان پایبند بمانید.

استراحت کنید

اگر شبها مطالعه می‌کنید به این معنی نیست که باید کمتر بخوابید. استراحت کافی ذهن، کلید موفقیت در مطالعه است پس در طول روز هم کمی بخوابید تا دچار کمبود خواب نشوید. عدم تمرکز و بی خوابی می تواند بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها را به بدترین زمان تبدیل کند.

نور کافی

برای همه‌ ما پیش آمده؛ در روشنایی روز مطالعه را شروع می‌کنیم و بعد از چند ساعت می‌بینیم در تاریکی در حال مطالعه کردن هستیم! مواظب باشید این اتفاقی نباشد که مکررا برای‌تان روی بدهد. اگر اهل مطالعه در شب هستید، در روشنایی مناسبی قرار بگیرید تا بهتر مطالعه کنید. زمانی شب، بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها می شود که امکانات و وسایل مطالعه که یکی از آنها نور است، فراهم باشد.

مدیریت زمان

وقتی در شب مطالعه می‌کنید ممکن است به راحتی زمان از دست‌تان در برود و درست به همین دلیل است که باید یک برنامه‌ی زمانی مشخص داشته باشید که بدانید چه زمانی قرار است استراحت کنید.

توصیه می‌کنیم هر 50 دقیقه، 5 تا 10 دقیقه استراحت کنید و یادتان نرود آب بنوشید تا بدن‌تان دچار کم آبی نشود. به نوعی می توان گفت بهترین زمان مطالعه برای کنکوری ها زمانی است که مدیریت زمان داشته باشند.

موسیقی

همانطور که گفته شد، یکی از فواید مطالعه در شب این است که سطح خلاقیت را بالا می‌برد. خیلی‌ها عقیده دارند خلاقیت آنها در شب بسیار بیشتر است. به همین علت است که خیلی از هنرمندها در طول شب کار می‌کنند.

توصیه‌ خوبی که می‌توانیم به شما بکنیم این است که هنگام مطالعه به موسیقی گوش دهید تا انگیزه و الهام بگیرید.

بهترین مدت زمان مطالعه

اینکه چه مدتی باید مطالعه کنید یکی از موضوعاتی است که دانشجویان و دانش آموزان کنکوری در مورد آن زیاد پرس و جو می‌کنند. جواب این است که جواب یکسانی برای همه وجود ندارد. چرا؟ چون مدت زمان مطالعه مهم نیست، بلکه موثر بودن مطالعه مهم است.

اگر شما به طور موثر مطالعه نکنید، ممکن است ساعت‌ها طول بکشد و هیچ پیشرفت یا نتیجه‌ای حاصل نشود و این باعث خستگی و احساس ناتوانی خواهد شد، در حالیکه ظاهرا زیاد هم مطالعه کرده‌اید.

شما باید هر موضوعی را دست کم یک ساعت به یکباره مطالعه کنید و بین هر یک ساعت یا دو ساعت زمانی برای استراحت و فاصله گرفتن در نظر بگیرید. مغز شما به این شویه بهتر کار می‌کند، یعنی طی جلسات کوتاه‌ مدت‌تر و مکررتر.

مضرات مطالعه در طول شب

شاید بتوان گفت بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها شب نیست چرا که نور مصنوعی می‌تواند چرخه‌ی خواب‌تان را مختل کند و خواب کافی نداشته باشید. اینکه چرا هر کدام از این زمانها می‌توانند بهترین زمان مطالعه باشند، دلایل خیلی بیشتری می‌تواند داشته باشد، و باید یادآوری کنیم که در نهایت همه چیز بستگی به الویت‌های فردی شما دارد.

متاسفانه واقعا چیزی به نام «بهترین زمان مطالعه» وجود ندارد! بهترین زمان مطالعه برای شما بستگی به شخصیت شما، چیزی که مطالعه می‌کنید، منابعی که در اختیار دارید، مدیریت زمان و چرخه‌ی طبیعی خواب شما دارد.


منبع: قلم چی

 فکر کردن با صدای بلند نتیجه مطلوب‌تری دارد

دانشمندان ادعا می‌کنند که با صدای بلند فکر کردن بهترین راه برای انجام کارهای سخت است و می‌تواند به ما در انجام امور پیچیده کمک کند.

به گزارش ایسنا،  درگذشته صحبت کردن با خود یکی از علائم جنون بود اما اکنون دانشمندان ادعا می‌کنند با صدای بلند فکر کردن بهترین راه برای انجام کارهاست و می‌تواند به افراد در انجام و حل مسائل پیچیده کمک کند.

نتایج تحقیقات دانشمندان نشان داد هنگامیکه افراد با صدای بلند فکر می‌کنند توانایی آنها در حل کردن  مسائل بیشتر می‌شود و میزان اشتباهات آنها 78 درصد کاهش میابد.

یکی از محققان "دانشگاه ناتینگهام ترنت" (Nottingham Trent University) از 35 نفر خواست که یک بازی کارتی پیچیده ای را که شامل الگوهای پراکندگی در توالی اعداد، رنگ‌ها و شکل‌ها بود، انجام دهند. این بسته حاوی 48 کارت بود.

افراد هنگامی که در سکوت بازی را انجام می‌دادند، 45 مرتبه در بازی اشتباه کردند، اما همان افراد هنگامیکه همان بازی را هنگام فکر کردن با صدای بلند انجام دادند، میزان خطاهایشان به 10 مرتبه رسید.

"کریستوفر آتکین" (Christopher Atkin)،  نویسنده ارشد این مطالعه است که نتایج مطالعات خود را در کنفرانس سالانه "انجمن روانشناسی بریتانیا" (British Psychological Society) ارائه کرده است.

آتکین گفت: هنگامی که افراد افکار خود را متمرکز می‌کنند، افکار رقابتی وجود دارند که سعی در شکستن آن تمرکز دارند، اما با صدای بلند فکر کردن و گفتن کلمات توجه شما را جلب می‌کند تا بیشتر از قبل تمرکز کنید.

آتکین در کنفرانس افزود: این رویکرد ممکن است برای انجام جداولی مانند سودوکو یا جدول کلمات متقاطع یا برای ساخت مبلمان مفید باشد. 


منبع: قلم چی

6 روش برای آموزش فنون مطالعه مؤثر

در جهان امروز فراگیری موضوعات و مطالب جدید نقشی کلیدی در موفقیت افراد دارد و یکی از مهم‌ترین روش‌های آموختن، مطالعه است. در این نوشتار به روش‌هایی می‌پردازیم که با استفاده از آن‌ها بتوان بیشترین بهره را از مطالعه برد.

بدون فراگرفتن استراتژی‌های کلی مطالعه، دانش‌آموزان از تمام پتانسیل‌های آموزشی بهره نخواهند برد. معلمان برای اینکه مطالعه مؤثر را به دانش‌آموزان بیاموزند باید علاوه بر اینکه متون و منابع مطالعاتی مناسب را به آن‌ها معرفی می‌کنند، فن‌های مطالعه را نیز به آنان بیاموزند. در ادامه چند ایده برای گنجاندن آموزش فن‌های مطالعه در برنامه درسی شرح داده خواهد شد.

آموزش مهارت‌های خواندن آگاهانه

به دانش‌آموزان کمک کنید تا علاوه بر هایلایت کردن، حاشیه‌نویسی نیز بکنند. آن‌ها را تشویق کنید که با متن گفت‌وگو کنند و در حین خواندن بر آن حاشیه بنویسند. این روش به آن‌ها کمک می‌کند که درگیر متن بمانند و درکشان از نوشتار را افزایش می‌دهد. حاشیه‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

تعریف کلمات جدید

سؤال‌های پیش آمده در خصوص متن

نشانه‌گذاری کلمات و موضوعات تکرار شده

برقراری ارتباط شخصی با متن

اشاره کردن به رویدادهای کنونی

هایلایت کردن سرفصل‌ها و عناوین

خلاصه کردن پاراگراف‌ها

قطعه‌قطعه کردن متن

طبقه‌بندی اطلاعات

شماره‌گذاری و ترتیب دهی

کشیدن تصویر

این لیست طولانی‌تر از این حرف‌هاست ولی مقصود از این روش، راهنمایی دانش‌آموز به اجرای فرآیندی شخصی برای مطالعه و ارتباط با متون است. شما نیز از دادن رهنمون‌هایی همچون «روش توصیف شخصیت نویسنده را مشخص کن» یا «سعی کن مثال‌های مربوط به ... را پیدا کنی» اجتناب نکنید. علاوه بر این حاشیه‌نویسی به آن‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات را پردازش و درک کنند.

کمک گرفتن از حواس

درست است که خواندن کاری ذهنی است، ولی درگیر کردن حواس در فرآیند خواندن باعث تقویت این مهارت می‌شود. خواندن بلندبلند متن‌ها و ادا کردن پرسش‌هایی که در زمان مطالعه تنها از ذهن دانش‌آموز گذر می‌کند می‌تواند فایده بسیار داشته باشد. دانش‌آموزان معمولاً هیچ ایده‌ای در خصوص نحوه پرسیدن سؤال، نوع آن یا تعدد سؤالات ندارند بنابراین اجرای این مهارت در مقابل آنان بسیار حیاتی است. بدین منظور بهتر است با استفاده از بالاتاب، نوشتار را برای آنان نمایش دهید و سؤالات متبادر شده را بر کاغذ بنویسید تا نمودی بصری پیدا کند. لغات و عبارات کلیدی را هم هایلایت کنید. بهتر است دانش‌آموزان را تشویق کنید تا با کاغذ یا خودکاری در دست مطالعه کنند.

راهنمایی دانش‌آموزان در تنظیم اهداف مطالعاتی

در برنامه درسی، اهداف مربوط به نوشتن و کسب مهارت در انشا به‌خوبی گنجانده شده‌اند ولی خبری از برنامه‌ریزی برای کسب مهارت در خواندن نیست. اول سال از دانش‌آموزان بخواهید که برنامه یک فرد کتاب‌خوان را بر کاغذ پیاده کنند تا شمه‌ای از عادت‌های چنین فردی، سختی‌هایش و موفقیت‌هایش کسب کنند؛ چنین روشی می‌تواند بهانه‌ای برای شروع صحبت در خصوص تنظیم اهداف مطالعاتی باشد. برای مثال، بعد از خواندن رمان، کتابی غیرداستانی، داستان کوتاه یا شعر به دانش‌آموزان کمک کنید تا مهارت‌های خواندن خود را ارزیابی کنند: آیا در هنگام خواندن متن کتاب از توانایی خودت مطمئن بودی؟ چرا؟ کدام قسمت‌های متن برایت دشوارتر بود؟ آیا می‌توانستی با پیاده کردن روشی دیگر، خواندن متن را ساده‌تر کنی؟ بهتر است دانش‌آموزان به‌صورت دوره‌ای اهداف و توانایی خود را ارزیابی کرده و با توجه به رشدی که می‌کنند اهداف جدید تنظیم کنند.

قطعه‌قطعه کردن متون

زمانی که به متن دشواری برمی‌خورید، آن را به بخش‌های کوچک‌تری بشکنید. دانش‌آموزان اغلب در مواجهه با متون بلند خود را می‌بازند و نیاز به تمرکز شدیدتری پیدا می‌کنند. تعیین بخش‌های کوچک‌تر سبب می‌شود که دانش‌آموزان معنی متن را راحت‌تر هضم کرده و لغات جدیدش را به خاطر سپرده و اعتمادبه‌نفس خود را افزایش دهند.

دادن حق انتخاب به دانش‌آموزان برای گزیدن کتاب

به بیانی ساده، بهترین راه برای تقویت مهارت مطالعه، مطالعه کردن است و دانش‌آموزان اگر خودشان نقشی در گزینش کتاب داشته باشند به‌احتمال بیشتری آن را می‌خوانند. سعی کنید سلیقه هر دانش‌آموز را تشخیص دهید و کتاب‌های باب طبعش را به او پیشنهاد کنید. مطالعه غیردرسی مهارت‌هایی را تقویت می‌کند که در خواندن متون درسی نیز به کار دانش‌آموزان خواهد آمد.

ارزیابی توانایی دانش‌آموزان

دانش‌آموزان باید بتوانند سطح مهارت خود را نشان دهند، چه به روشی رسمی و چه غیررسمی. سؤال‌هایی در خصوص درک متن و بازخوانی آن روش مناسبی برای ارزیابی درک ابتدایی از متن است ولی معلمان باید سؤال‌های سخت‌تر و عمیق‌تری مانند چرا و چطور بپرسند. فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که دانش‌آموزان را ملزم به تحلیل و تفکر عمیق در متن بکند، مانند:

بحثی سقراطی راه بیندازید.

از آن‌ها بخواهید انشایی رسمی بنویسند.

کمیک کوتاه و خنده‌داری برای یک شخصیت بسازند.

ارائه‌ای کوتاه از یک تحقیق آماده کنند.

دیاگرامی از مراحل استدلال‌ها و تحقیق‌ها آماده کنند.

بیشتر معلم‌ها تا حدی چنین آموزش‌هایی را در برنامه کلاسی خود می‌گنجانند ولی درگیر کردن فعالانه دانش‌آموزان در فرآیند یادگیری این مهارت‌ها اثر چشم‌گیری به همراه خواهد داشت. چراکه دانش‌آموزان علاوه بر اینکه خواننده‌های بهتری می‌شوند، از چگونگی بهبود مهارت‌های مطالعه نیز آگاه خواهند شد.


منبع:قلم چی